کنترل نشتِ کانال با ترکیب خاک-کربنات دوسود و ملاس

در این پژوهش به­منظور افزایش راندمان انتقال آب در کانال‌های خاکی، یک پوشش ارزان قیمت معرفی شده است. برای این منظور آستردهی کانال‌های خاکی با استفاده از کربنات دوسود و ملاس نیشکر مورد بررسی قرار گرفته است. ترکیب نمک دوسود با خاک منجر به واگرائی ذرات رس، کاهش خلل و فرج و در نهایت کاهش نفوذپذیری در آن می‌شود. در این تحقیق با توجه به میزان درصد رس در نمونه‌های خاک، اثر میزان به‌کارگیری درصدهای مختلف (2 الی10) کربنات دوسود بر میزان نشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حداقل میزان نفوذپذیری از ترکیب کربنات دو سود با نمونه‌ی خاکِ با بافت سیلت-لومی (با 10 درصد رس) از ترکیب 8 درصد وزنی کربنات دو سود محقق می‌گردد. مشاهدات نظیر نشان داد که درصد مورد نیاز کربنات دوسود برای دستیابی به حداقل نفوذپذیری در خاک‌های با بافت لومی (با 15 و 20 درصد رس) و در خاک با بافت سیلت- رسی- لومی (با 30 درصد رس) به 10 درصد افزایش می‌یابد. آزمایش‌ها نشان داد که با کاهش میزان رس در نمونه‌های مورد بررسی، عوارض ناشی از به‌کارگیری کربنات دوسود و متلاشی شدن ساختمان خاک، باید خاک از نقطه‌نظر پایداری و فرسایش آبی اصلاح شود. به منظور تثبیت ذرات متلاشی شده خاک و افزایش زاویه اصطکاک داخلی ذرات از ملاس نیشکر استفاده شده است. بررسی نتایج نشان داد که روند تغییرات میزان ملاس مصرفی در نمونه‌های اشباع مورد آزمون، تحت شرایط بهینه 6 الی 10 درصد وزنی، بسته به­میزان رس نمونه تغییر می‌یابد. به­منظور کنترل فرسایش آبی، سطوح نمونه پس از ترکیب با گوگرد، به وسیله غلطک داغ اتوکشی گردید. تجربه‌های ناشی از آزمون‌های مختلف در این پژوهش نشان داد که اتو زدن سطوح جداره کانال با غلطک داغ پس از ترکیب با حداقل 2 درصد گوگرد منجر به ایجاد یک لایه جوشنی در سطوح نمونه شده و این امر منجر به افزایش مقاومت خاک در مقابل فرسایش آبی خواهد شد. علاوه بر آن به‌کارگیری گوگرد منجر به دفع حشرات و جانوران موزی شده و در صورت انحلال با جریان و انتقال به درون مزرعه می‌تواند به‌عنوان یک ماده ساده مغذی نقش مفیدی را ایفاء نماید.